Arboretum i Zakład Fizjografii w Bolestraszycach
Bolestraszyce 130, 37-722 Wyszatyce
Położenie geograficzne: 22o50’E i 49o54’N
Tel. 16 671 64 25
e-mail:
Strona www : http://bolestraszyce.com.pl/
Arboretum Bolestraszyce powstało w 1975 r i zajmuje obszar ok. 310 ha w tym: Bolestraszyce – 28,98 ha, Cisowa 283,29 ha.
Historyczne założenie w Bolestraszycach obejmuje park i dwór, w którym w połowie XIX w. mieszkał i tworzył znakomity malarz Piotr Michałowski, a obecnie urządzono tam Muzeum Przyrodnicze. Arboretum obejmuje także dziewiętnastowieczny fort dawnej Twierdzy Przemyśl. Wiekowe drzewa, pozostałe z dawnych ogrodów zamkowych, stanowią malowniczy akcent wśród nowych nasadzeń, na które składają się gatunki obcego pochodzenia i rodzime drzewa, krzewy oraz rzadkie, zagrożone, ginące i chronione gatunki roślin. Arboretum nawiązuje do starych tradycji małopolskich ogrodów, w szczególności do: Sieniawy Izabeli Czartoryskiej, Zarzecza Magdaleny Morskiej – Dzieduszyckiej, Dubiecka Krasickich, Miżyńca Lubomirskich i Medyki Pawlikowskich. Organizatorem i dyrektorem Arboretum był w latach 1975-2001 prof. dr hab. Jerzy Piórecki. Od 2001 roku dyrektorem jest dr Narcyz Piórecki, prywatnie syn Jerzego, kontynuujący jego dzieło. Miejsce jest niezwykle urokliwe, organizowane są tutaj liczne plenery malarskie, koncerty muzyczne i inne imprezy przyciągające szerokie grono osób.
W Muzeum Przyrodniczym prezentowane są wystawy stałe „Chrońmy ptaki”- wystawa ornitologiczna i wystawa fotograficzna autorstwa prof. J.Pióreckiego „XXV lat Arboretum Bolestraszyce”. Prezentowane są także wystawy czasowe o tematyce przyrodniczej. Na terenie Arboretum można zobaczyć również rzeźby wiklinowe – obiekty powstałe w czasie Międzynarodowych Plenerów Artystycznych „Wiklina w Arboretum”.
Dla uczczenia pamięci znanych przyrodników i ludzi kultury, szczególnie związanych z Ziemią Przemyską, ścieżki w Arboretum nazwano ich imieniem. I tak możemy pospacerować alejami m. innymi: Włodzimierza Senety (1923-2003), wybitnego dendrologa i znakomitego nauczyciela, autora wielu podręczników, Władysława Szafera (1886-1970), wybitnego botanika i społecznika, zasłużonego badacza i działacza na polu ochrony przyrody, profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego, Bolesława Kotuli (1849-1898), wykładowcy, botanika, zasłużonego badacza flory okolic Przemyśla i Lwowa, Piotra Michałowskiego (1800–1855), wybitnego malarza, szefa uzbrojenia armii w Powstaniu Listopadowym, organizatora życia społecznego i gospodarczego. Wraz z żoną Julią z Ostrowskich był właścicielem Bolestraszyc w połowie XIX w., gdzie przebywał w latach 1840-48 i wiódł życie gospodarza oraz człowieka sztuki.
W Arboretum znajdziemy stare małopolskie odmiany jabłoni oraz dereni jadalnych
Odbywa się w Ogrodzie co roku Międzynarodowy Festiwal Derenia – coś dla ducha i dla ciała. Naukowcy dzielą się swoimi doświadczeniami z badań nad dereniem, a uczestnicy Festiwalu mogą się rozkoszować potrawami i przetworami z derenia, których jest niezwykle dużo – od czekolady z dereniem, po derenia kwaszonego, smakującego i wyglądającego jak oliwki.
W 2007 r. na terenie Arboretum został wybudowany Ogród Dydaktyczny dla osób niepełnosprawnych zwany Ogrodem Sensualnym (sensualny, czyli odbierany za pomocą zmysłów). Zgromadzono w nim rośliny oddziałujące na wszystkie zmysły poznawcze człowieka i przystosowano do swobodnego, sprawnego i samodzielnego poruszania się przez osoby na wózkach inwalidzkich, osoby z ograniczoną możliwością ruchową, osoby starsze oraz inne osoby z różnymi dysfunkcjami wzroku. Jest w Bolestraszycach bogata kolekcja flory polskiej, roślin rzadkich, ginących i zagrożonych – zwłaszcza z Podkarpacia i Kresów Wschodnich, roślin z rodziny wrzosowatych oraz szklarniowych, użytkowych i biblijnych. Wykorzystując te rośliny urządzono liczne ścieżki dydaktyczne dla dzieci i młodzieży szkolnej.
W Arboretum zgromadzono kolekcje roślin wodnych i bagiennych. Iris z grypy Laevigatae obejmująca 152 różne gatunki i odmiany zatwierdzona została w 2007 r. jako Kolekcja Narodowa. Poszczególne grupy kosaćców można podziwiać w Arboretum w różnych miejscach, co jest związane w ich specyficznymi wymaganiami i porą kwitnienia (koniec maja – na Dzień Matki). Kosaćce bródkowe pośrednie i wysokie znajdziemy przy wejściu głównym i w bliskim sąsiedztwie kościółka, a kosaćce bródkowe miniaturowe w ogrodzie skalnym obok oficyny dużej. Kosaćce związane ze środowiskiem wodnym rosną w strefie przybrzeżnej średniego i dużego stawu oraz na wilgotnych łąkach za wrzosowiskiem i pod skarpą bukową niedaleko eksponowanych pni czarnego dębu. Grupę kosaćców fałszywych oglądać można przy dużym stawie i na polanie zamkowej oraz na forcie XIIIb.
Opracowanie i fotografie Renata Krochmal
