Ogrody w Przelewicach – kolekcja róż

Ogrody Przelewice – Zachodniopomorskie Centrum Kultury Obszarów Wiejskich i Edukacji Ekologicznej. Ogród Dendrologiczny
74-210 Przelewice
tel. +48 91 564 30 80
strona www https://ogrodprzelewice.pl/

Ogród o powierzchni 30 ha zlokalizowany niedaleko Szczecina, z bogatą kolekcją drzew i krzewów  ze strefy klimatu umiarkowanego całego świata. W odbudowanym w 2006 r. XIX wiecznym pałacu mieszczą się sale konferencyjne, szkoleniowe, laboratoria i pokoje gościnne, a obok odnowiona Oranżeria znajdująca się w zabudowaniach Folwarku obok. Wśród bardzo bogatej kolekcji roślin znajduje się także liczna reprezentacja róż, które witają zwiedzających już przy wejściu do ogrodów, bo tuż obok budynku pałacu. Można tu spotkać pawie, które dumnie spacerują wśród pięknie utrzymanych, kwitnących rabat.

Opis całego ogrodu TUTAJ

Historia róż w Przelewicach

W przedwojennym arboretum Conrada Bor­siga, róże nie należały w Przelewicach do najważniejszej grupy roślin tu prezentowanych. Rosły w trzech miejscach: dzikie i wy­brane parkowe w kompozycji wrzosowiska, od­miany kwitnące latem na skraju ogrodu japońskiego, a róże rabatowe na tarasie, w formie ma­łego rosarium. Były też prawdopodobnie w ogrodzie użytkowym z przeznaczeniem na kwiat cięty.

Lata 30. XX.w.

Pierwotne założenia Conrada Borsiga wią­zały się z badaniem przydatności uprawianych gatunków do wzbogacania lasów oraz upra­wy przydomowej. Młode rośliny pielęgnowa­no przez 2-3 lata po posadzeniu, natomiast póź­niej ograniczano zabiegi do niezbędnego mi­nimum. Podobnie traktowane są róże w parku obecnie.

Z ówczesnych nasadzeń róż, które miały miejsce w latach 30. XX w., dzisiaj w Przelewicach znajdziemy róże Moyesa Rosa moyesii Hemsl. et Wils. w górnej części Alei Róż oraz róże pomarszczo­ne Rosa rugosa L., róże wielkokwiatowe Rosa multiflora Thunb. Spontanicznie mogła pojawiać się róża dzika Rosa ca­nina L.

Lata 50. XX w.

W latach 50. i nieco później przy Alei Róż dosadzono Rosa L. ‘Excelsa’, różę z grupy ramblerów oraz różę labrador­ską Rosa blanda Ait.

Róże innych gatunków posadzone w tym czasie:
r. Dawida – Rosa davidii Crep. i R. davidii Crep. ‘Elongata’
r. sina – Rosa glauca Pourr.
Rosa hugonis Hemsl.
Rosa multibracteata Hemsl. et Wils.
r. czteropłatkowa – Rosa omeiensis Rolfe.
r. gęstokolczasta – Rosa pimpinellifolia L.
r. rdzawa – Rosa rubiginosa L.
r. jabłkowa – Rosa villosa L.
Rosa vosagiaca Desp.
r. Woodsa – Rosa woodsii Lindl.
r. damasceńska – Rosa x damascena Mill. – można z równym prawdopodobieństwem przy­pisać do nasadzeń przedwojennych jak i póź­niejszych.

Cięcia odmładzające oraz sporadycz­ne przemarznięcia podczas ostrych zim powo­dują, że stare krzewy pozornie wyglądają dość młodo.

Aleja Róż – od 1976 r.

W roku 1976 przy Alei Róż posadzono róże odmiany ‘Conrad Ferdinand Meyer’ o pełnych, jasnoróżowych, pachnących kwiatach i ‘Frühlingsduft’.
Wrzosowisko, zaplanowane przez Brosiga, nie sprawdziło się na żyznych przelewickich gle­bach, ale towarzy­szące wrzosom róże, głogi i złotokapy rosły doskonale. Z tego względu koncepcja rewalo­ryzacji parku z 1975 roku zakładała stworze­nie kolekcji róż w zachodniej części wrzosowi­ska na bazie istniejących już krzewów. Przeci­nająca tę część wrzosowiska droga zyskała na­zwę Alei Róż.

Od lat 80. posadzo­no przy niej:
różę francuską Rosa gallica L.
różę polną Rosa arvensis Huds.
różę pomarszczoną odm. pełnej Rosa rugosa L. ‘Plena’
różę stulistną Rosa centifolia L. ‘Julie d’Her­sen’

W latach 90. posadzono dodatkowo:
różę błyszczącą Rosa nitida Wild.
różę wirginijską Rosa virginiana Mill.

Aleja Róż od roku 2 000

W latach 2000-2003 realizowano pro­jekt pod nazwą „Zagospodarowanie mokradeł i wzgórza” dofinansowany przez WFOŚ i GW w Szczecinie wg projektu Ł. Swiłło. To wtedy nad stawem pojawiły się okrywowe róże róż­nych odmian, m.in.:
płożące:
‘Chimo’ o podwójnych kwiatach i ciemnych liściach
‘Pink Chimo’ podobna ale ciemnoróżo­wa
‘Lovely Fairy‘ o różowych, pełnych, ro­zetkowych kwiatach
‘Snow Ballet’ o białych pełnych kwia­tach

o pędach wyprostowanych:
‘Hansa’ – niska odmiana róży pomarsz­czonej o silnie pachnących, różowoczer­wonych kwiatach
Rosa x rugotida ‘Dart’s Defender’ o kwiatach fioletoworóżowych
Rosa x rugotida ‘Nozomi’ o płaskich, po­jedynczych, bladoróżowych kwiatach

Kolejne gatunki róż posadzono w roku 2006 na nowych terenach przeznaczonych na powięk­szenie arboretum. Rosną tam: podobna do róży alpejskiej (R. pendulina) Rosa oxyodon Boiss. róża igiełkowata Rosa acicularis Lindl. oraz róża stulistna Rosa centifolia L.

Po odbudowaniu pałacu na tarasie i przed budynkiem także pojawiły się róże. Wybrano odporne odmiany: żółtą ‘Allgold’, czerwoną ‘Muttertag’ i białą ‘Schneewittchen’ (znaną też pod nazwami ‘Iceberg’, ‘Fee de Neiges’) oraz pięknie pachnącą różę nostalgiczną ‘Nostalgie’.

Nazwa Aleja Róż często wywołuje rozczaro­wanie u osób spodziewających się tu róż jeśli nie rabatowych, to choćby powtarzających kwitnie­nie. Dlatego kiedy w 2010 roku szkółka Dream Rose z Kłodzina ofiarowała kilka egzemplarzy, posadzono je właśnie w tej części parku. W tej grupie oznaczona jest odmiana ‘Mozart’ oraz róża mchowa Rosa x centifolia L. ‘Muscosa’.

Również w 2010 roku w oranżerii posadzone zostały: pnąca róża ‘New Dawn’, róża stulistna róża francuska oraz róża błotna Rosa palustris Marsh. Rok później dosadzono jeszcze w doni­cach na balkonie pnącą różę ‘Elfe ®’ oraz minia­turową ‘Biedermeier ®’.

W tym samym czasie z uwagi na zaintere­sowanie zwiedzających postanowiono uzupeł­nić kolekcję przy Alei Róż o kilka odmian po­wtarzających kwitnienie, które zniosą częścio­we ocienienie. W zasięgu kieszeni mrozowej w pobliżu stawu posadzono dwie odporne na mróz odmiany kanadyjskie ‘Adelaide Hoodless’ i ‘Alexander McKenzie’. Ta druga odmiana ro­śnie też obecnie na klombie przed pałacem. W pobliżu rosną też młode róże pomarszczone odmian ‘Liga’ i ‘Sniedze’.

W głębi za jodłami na rogu Alei Róż i Alei Świerków rośnie róża angielska ‘Herita­ge ®’o jasnych kwiatach pachnących miodem i cytryną. Nieco bliżej drogi jest róża burbońska ‘Boule de Neige’.

Róża angielska ‘Leonard Dudley Braithwaite ®’ o czerwonych pełnych kwiatach jest niestety niszczona przez zwiedzających, podobnie jak rosnąca w pobliżu owocowa odmiana ‘Karpatia’ Rosa villosa L. ‘Karpatia’. W pobliżu magnolii posadzono różę jakobińską Rosa alba L. ‘Maxi­ma’, nieco w głębi wśród magnolii różę alpejską Rosa pendulina L. ‘Harstad’. Pędy tej odmiany mają zimą intensywnie czerwony kolor. Przy ka­miennej ścieżce w kierunku styrakowca mamy różę portlandzką ‘Comte de Chambord’.

W najcieplejszym miejscu, czyli przy tara­sie pojawiły się silnie pachnące i powtarzające kwitnienie odmiany ‘Brother Cadfael ®’ – wy­ magający okrywania na zimę oraz ‘Tuscany’ o bardzo ciemnych kwiatach (inne jej nazwy to: Old Velvet Rose, Black Tuscany, Old Tuscan), polska odmiana ‘Chopin’, niska ‘Heidi Klum ®’ o różowofioletowych kwiatach i róża portlandz­ka ‘Jacques Cartier’

Na tarasie rosną również: ‘Bernstein Rose ®’ o żółtych kwiatach, zbliżona kolorystycznie ‘Sahara ®’ mocno uszkodzona zimą tego roku, kremowobiały ‘Sebastian Kneipp ®’ oraz ‘Her­cules ®’ w bukszpanowych obwódkach.

Okrywowa ‘Lavender Dream ®’ wraz z ‘Mainzer Fastnacht ®’ i ‘Pastellą ®’ tworzą kompozycję po prawej stronie zejścia na taras.
Klomb przed pałacem wypełniają odmiany z jednej grupy róż okrywo­wych:
’Fairy Dance’ – czerwona
‘The Fairy – różowa
‘Lovely Fairy ®’ – różowa
‘White The Fairy’ – biała

Tekst na podstawie artykułu Katarzyny Misiak, „Stare i nowe – róże w Przelewicach”, Ogród Dendrologiczny w Przelewicach, zeszyt nr 4, 2012

W ramach projektu „Przelewice – edukacyjne ogrody zieleni”, re­alizowanego przy współinansowaniu Wojewódzkiego Funduszu Ochro­ny Środowiska i Gospodarki Wodnej w Szczecinie.

Czytaj więcej o Ogrodach w Przelewicach TUTAJ

Tablice informacyjne

Opracowanie RK, PTR, fot. Renata Krochmal