Proliferacja róży – Candidatus Phytoplasma asteris
Czynnik sprawczy
Fitoplazma. z grupy żółtaczki astra Candidatus Phytoplasma asteris
Występowanie i objawy chorobowe
Fitoplazmy z grupy żółtaczki astra mają rozległy zakres roślin żywicielskich – szacuje się, iż mogą one porażać ponad dwadzieścia tysięcy gatunków roślin jedno- i dwuliściennych należących do ponad czterdziestu rodzin.
Choroba pojawia się cyklicznie, jedynie w niektórych sezonach. Jej nasilenie zależy w dużej mierze od podatności odmiany róży i warunków wzrostu krzewów, najważniejsze jest jednak zaistnienie korzystnych warunków do zimowania i rozmnażania się wektorów fitoplazm.
Silne deformacje pędów i kwiatów powodują utratę wartości handlowej róż. Zaburzenie rozwoju systemu korzeniowego wpływa niekorzystnie na kondycję krzewów przyczyniając się do osłabienia wzrostu pędów. Porażone krzewy są bardziej wrażliwe na działanie czynników abiotycznych oraz bardziej podatne na inne choroby i szkodniki, co sprawia, że uprawa róż z proliferacją pędów jest nieopłacalna. W latach nasilenia choroby, stopień porażenia krzewów wynosi od 10 do 50%, a w przypadku bardzo podatnych odmianach – nawet 90%.
Warunki rozwoju choroby
Warunki atmosferyczne bezpośrednio nie mają związku z rozwojem proliferacji róży, ale istnieje kilka czynników pośrednich, które silnie wpływają na szybkość transmisji czynnika chorobotwórczego przez owady, głównie skoczki. Czynniki te mogą znacznie wpłynąć na upodobania żywieniowe owadów – uważa się, iż gorące i suche warunki (powyżej 25-30°C) nie sprzyjają rozprzestrzenianiu żółtaczki astra, natomiast obfite podlewanie i wysoka wilgotność otoczenia sprawiają, że rośliny są bardziej soczyste i atrakcyjne dla skoczków.
Terminy lustracji i zabiegów ochronnych
Pierwszą lustrację nasadzeń należy przeprowadzić wczesną wiosną. Obserwacje należy wykonać bardzo dokładnie, gdyż na ogół fitoplazmy są nierównomiernie rozmieszczone w krzewach i objawy chorobowe przez nie wywoływane w początkowym okresie mogą występować tylko na pojedynczych pędach.
Podczas lustracji wiosennej na pędach róży porażonych fitoplazmami można zaobserwować miotlastość oraz zdrobnienie liści. Drugą lustrację dobrze jest wykonać latem, nawet wówczas, gdy wiosenne objawy uległy osłabieniu. Należy wówczas zwrócić uwagę na wszelkie nieprawidłowości w ukształtowaniu i barwie kwiatów.
Wszystkie krzewy z objawami porażenia fitoplazmą należy wyeliminować z plantacji, aby nie stanowiły zagrożenia dla zdrowych roślin.
Proliferacja róż pojawia się w uprawie tych krzewów cyklicznie. Nie ma żadnej bezpośrednia metoda zwalczania tej choroby, jednakże częstotliwość jej występowania można znacznie zmniejszyć, jeśli zastosuje się właściwą metodę ograniczania rozprzestrzeniania się choroby.
Inne działania ograniczające występowanie choroby:
- stosowanie zdrowego materiału roślinnego do zakładania plantacji,
- usuwanie i niszczenie krzewów porażonych, nawet wówczas, gdy nie wykazują symptomów chorobowych,
- likwidacja wieloletnich lub dwuletnich chwastów rosnących w otoczeniu plantacji, unikanie sadzenia w pobliżu plantacji róż innych roślin podatnych na fitoplazmę żółtaczki astra,
- kontrolowanie i eliminowanie przy pomocy zalecanych insektycydów wektorów choroby (skoczków) zarówno w uprawach róży, jak i na chwastach rosnących w pobliżu upraw. Opryskiwania najlepiej jest wykonać po wykryciu szkodnika, najwcześniej jak to możliwe.
Tekst jest fragmentem opracowania “PORADNIK SYGNALIZATORA OCHRONY RÓŻY GRUNTOWEJ”, Skierniewice 2017
opracowanie zbiorowe pod redakcją dr hab. Grażyny Soiki, prof. Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach
Autorzy:
dr hab. Grażyna Soika, prof. IO
prof. dr hab. Adam Wojdyła
dr Jacek Nowak
dr Hanna Berniak
Opracowanie przygotowano w ramach Programu Wieloletniego 2015-2020 „Działania na rzecz poprawy konkurencyjności i innowacyjności sektora ogrodniczego z uwzględnieniem jakości i bezpieczeństwa żywności oraz ochrony środowiska naturalnego”, finansowanego przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Zadanie 2.1 Aktualizacja i opracowanie metodyk integrowanej ochrony roślin i Integrowanej Produkcji Roślin oraz analiza zagrożenia fitosanitarnego ze strony organizmów szkodliwych dla roślin.
Poprawna diagnoza chorób oraz identyfikacja szkodników mają decydujące znaczenie w zastosowaniu odpowiedniego programu ochrony róż, umożliwiającego minimalizację szkód i uzyskanie plonu wysokiej jakości. Metoda chemiczna jest tu najważniejsza i stanowi podstawę tego opracowania. O jej skuteczności decydują m.in. termin i technika wykonania zabiegu oraz dobór środka ochrony roślin. Elementem wspomagającym jest monitoring zagrożenia oparty na regularnej lustracji krzewów róż i ich najbliższego otoczenia. Bardzo pomocne w określaniu obecności szkodników są np. pułapki z atraktantem płciowym, pułapki świetlne, barwne tablice lepowe, lupy w zależności od monitorowanego gatunku szkodnika.
Czytaj całość – TUTAJ
Czytaj inne Poradniki – TUTAJ
