Zamieranie róży – Candidatus Phytoplasma asteris
Czynnik sprawczy
Fitoplazma z grupy żółtaczki astra Candidatus Phytoplasma asteris
Występowanie i objawy chorobowe
Fitoplazmy z grupy żółtaczki astra mają rozległy zakres roślin żywicielskich – szacuje się, iż mogą one porażać ponad dwadzieścia tysięcy gatunków roślin jedno- i dwuliściennych należących do ponad czterdziestu rodzin.
Choroba pojawia się cyklicznie, jedynie w niektórych sezonach.
Objawy występują głównie na krzewach młodych uprawianych zarówno na korzeniu własnym, jak i na podkładkach. Przypuszcza się, że choroba ta występuje dość powszechnie, jednak ze względu na dużą zmienność symptomów, często jest utożsamiana z obecnością, patogenicznych grzybów, objawami powodowanymi przez szkodniki lub toksyczne działanie pestycydów, niedobór lub nadmiar składników pokarmowych lub czynniki natury agrotechnicznej. W latach nasilenia choroby, stopień porażenia krzewów wynosi kilkanaście procent, a przy bardzo podatnych odmianach – nawet 100%.
Z powodu słabszego wzrostu i stosunkowo małej liczby pędów kwiatowych, plon z roślin porażonych chorobą zamierania róży jest niewielki i żadne zabiegi agrotechniczne nie mogą tego stanu zmienić.
Chore róże są bardzo podatne na porażenie przez inne patogeny, a zwłaszcza przez mączniaka prawdziwego.
Patogen jest przenoszony z materiałem rozmnożeniowym, tj. ze zrazami lub podkładkami. Ze względu na to, że na wczesnym etapie objawy chorobowe mogą być słabo widoczne, istnieje ryzyko rozpowszechnienia choroby z materiałem przeznaczonym do reprodukcji.
Warunki rozwoju choroby
Objawy chorobowe stają się widoczne zazwyczaj w warunkach ekstremalnych dla wzrostu rośliny. Na szybkość transmisji patogena przez wektora (skoczka) wpływają także pośrednio czynniki decydujące o upodobaniach żywieniowych owadów.
Uważa się, iż wysoka temperatura (powyżej 25-30°C) i niska wilgotność nie sprzyjają rozprzestrzenianiu żółtaczki astra, natomiast obfite podlewanie i wysoka wilgotność otoczenia sprawiają, że rośliny są bardziej soczyste i atrakcyjne dla pluskwiaków w tym skoczków.
Terminy lustracji i zabiegów ochronnych
Lustrację nasadzeń należy wykonywać wiosną z chwilą pojawiania się nowych pędów. Obserwacje należy przeprowadzić bardzo dokładnie, gdyż na ogół fitoplazmy są nierównomiernie rozmieszczone w krzewach i objawy chorobowe przez nie wywoływane w początkowym okresie mogą występować tylko na pojedynczych pędach. Należy wówczas zwrócić uwagę na rośliny wykazujące tendencję do nadmiernego więdnięcia, żółknięcia i zwijania liści.
Wszystkie krzewy z objawami fitoplazmy należy wyeliminować z uprawy, aby nie stanowiły zagrożenia dla zdrowych roślin.
Zamieranie róży pojawia się w uprawie tych krzewów cyklicznie. Nie ma żadnej bezpośredniej metody zwalczania tej choroby, jednakże częstotliwość jej występowania można znacznie zmniejszyć, jeśli się zastosuje się wszystkie dostępne metody ograniczania rozprzestrzeniania się choroby.
Inne działania ograniczające występowanie choroby:
- stosowanie zdrowego materiału roślinnego do nasadzeń,
- usuwanie i niszczenie krzewów chorych, nawet wówczas, gdy nie wykazują objawów chorobowych,
- likwidacja wieloletnich lub dwuletnich chwastów rosnących w otoczeniu nasadzeń róż, unikanie sadzenia w pobliżu upraw róż innych roślin podatnych na fitoplazmę żółtaczki astra,
- kontrolowanie i eliminowanie przy pomocy zalecanych insektycydów wektorów choroby (skoczków) zarówno w uprawach róży, jak i na chwastach rosnących w pobliżu upraw. Zabiegi najlepiej wykonywać w chwili zauważenia skoczków, najwcześniej jak to możliwe.
Tekst jest fragmentem opracowania “PORADNIK SYGNALIZATORA OCHRONY RÓŻY GRUNTOWEJ”, Skierniewice 2017
opracowanie zbiorowe pod redakcją dr hab. Grażyny Soiki, prof. Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach
Autorzy:
dr hab. Grażyna Soika, prof. IO
prof. dr hab. Adam Wojdyła
dr Jacek Nowak
dr Hanna Berniak
Opracowanie przygotowano w ramach Programu Wieloletniego 2015-2020 „Działania na rzecz poprawy konkurencyjności i innowacyjności sektora ogrodniczego z uwzględnieniem jakości i bezpieczeństwa żywności oraz ochrony środowiska naturalnego”, finansowanego przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Zadanie 2.1 Aktualizacja i opracowanie metodyk integrowanej ochrony roślin i Integrowanej Produkcji Roślin oraz analiza zagrożenia fitosanitarnego ze strony organizmów szkodliwych dla roślin.
Poprawna diagnoza chorób oraz identyfikacja szkodników mają decydujące znaczenie w zastosowaniu odpowiedniego programu ochrony róż, umożliwiającego minimalizację szkód i uzyskanie plonu wysokiej jakości. Metoda chemiczna jest tu najważniejsza i stanowi podstawę tego opracowania. O jej skuteczności decydują m.in. termin i technika wykonania zabiegu oraz dobór środka ochrony roślin. Elementem wspomagającym jest monitoring zagrożenia oparty na regularnej lustracji krzewów róż i ich najbliższego otoczenia. Bardzo pomocne w określaniu obecności szkodników są np. pułapki z atraktantem płciowym, pułapki świetlne, barwne tablice lepowe, lupy w zależności od monitorowanego gatunku szkodnika.
Czytaj całość – TUTAJ
Czytaj inne Poradniki – TUTAJ
