Kilka słów o kolekcji
Muzeum Narodowe w Kielcach posiada jedną z największych w Polsce kolekcji portretów polskich z XVII i XVIII w. Dostały się do Muzeum m.innymi z dworów Wielopolskich Gonzagów – Myszkowskich z Chrobrza, Sołtyków z Kurozwęk, Linowskich i Morstinów. Portrety to temat, jaki pojawił się w XVII w. Polsce w związku z rozwojem poczucia wyższości, godności związanego z teorią sarmackiego pochodzenia szlachty. Posiadanie portretu własnego oraz galerii przodków pozwalało bogacącej się szlachcie na zaspokojenie własnych ambicji rodowych, ugruntowanie swej rangi w hierarchii społecznej. Zapotrzebowanie na portrety w tym czasie było bardzo duże, ale środki, jakie potencjalni zleceniodawcy mogli przeznaczyć na wynagrodzenie twórcy, nie było aż tak wielkie. Stąd pojawiła się cała grupa anonimowych malarzy krajowych pracujących dla pomniejszych dworów – powstał tzw. “portret sarmacki”, mający własne, odrębne cechy, od portretu w stylu francuskim czy saskim, które były popularne w tym czasie w Europie.
Róża
Dama trzyma w ręku malutki bukiet kwiatów m.innymi konwalie i różę francuską – Rosa gallica, prawdopodobnie odmiana ‘Charles de Mills’.
Wszystkie odmiany róży francuskiej łączą takie cechy jak: średnia wysokość do 1–1,5 m, gęste i ciemne ulistnienie, . Kwiaty są pojedyncze, półpełne i pełne, najczęściej mocno pachnące, od jasnego różu do ciemnej purpury, nigdy białe. Pędy mają barwę siną, pokryte są cienkimi, krótkimi, zakrzywionymi kolcami oraz szczeciniastymi gruczołkowatymi włoskami. Listki w liczbie od 3 do 5, długości 2–6 cm, są szerokoeliptyczne, z nasadą lekko sercowatą, pojedynczo lub podwójnie ząbkowane, skórzaste, z wierzchu ciemnozielone. Ich spód jest jaśniejszy, owłosiony, z wystającymi nerwami. Przylistki wysoko przyrośnięte, całobrzegie.
Róża francuska ‘Charles de Mills’ (Rosa gallica atropurpurea, ‘Maheca de Dupont’, ‘Bizarre Triomphant’), znana przed 1790).
Kwiaty intensywnie purpurowe o wyjątkowej urodzie, bardzo pełne, lekko pachnące, duże (ok. 10–12 cm) i perfekcyjnie ukształtowane. Dobrze toleruje półcień i na takim stanowisku dłużej kwitnie. Pędy przewieszają się pod ciężarem kwiatów. Warto ją posadzić przy podporze. Jedna z najpiękniejszych róż francuskich. Zawsze zwraca uwagę oglądających. Ceniona również za wyjątkową odporność na choroby. Wyróżniona m.in. Award of Garden Merit brytyjskiego Królewskiego Towarzystwa Ogrodniczego (RHS) i Old Rose Hall of Fame.
Dodatkowy opis odmiany ‘Charles de Milles’ – Marian Sołtys, ekspert PTR, TUTAJ
Renata Krochmal, Ewa Jarmulak
Niniejszy artykuł powstał w ramach akcji Polskiego Towarzystwa Różanego „Różane Dziedzictwo w Polskich Zbiorach Muzealnych”
Ewa Jarmulak – miłośniczka i kolekcjonerka róż, szczególnie odmian historycznych oraz mrozoodpornych róż pnących. Jest Przewodniczącą Komisji Ekspertów Polskiego Towarzystwa Różanego. Prowadzi stronę internetową rozarium.org oraz sprzedaż wysyłkową róż rozarium.eu
