Arboretum w Kórniku

Instytut Dendrologii Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu – Arboretum w Kórniku
62-035 Kórnik, ul. Parkowa 5
Główne wejście do Arboretum znajduje się przy Zamku, ul. Zamkowa 5
Uwaga: Zamek w Kórniku jest oddzielną instytucją podległą Polskiej Akademii Nauk Biblioteka Kórnicka
Tel. Arboretum: +48 61 817 00 33
strona www http://www.idpan.poznan.pl/index.php

Arboretum Kórnickie uzyskało tytuł Rekomendowanej Atrakcji Turystycznej Powiatu Poznańskiego.

W Arboretum Kórnickim znajduje się bogata kolekcja drzew i krzewów pochodzących z umiarkowanej strefy półkuli północnej. Szczególnie liczne gatunki reprezentują flory drzewiaste wschodniej Azji (Japonia, Korea, Chiny) i Ameryki Północnej. W kolekcjach rosną także drzewa i krzewy z górskich obszarów Azji Środkowej i Kaukazu. Liczba gatunków i odmian w kolekcjach arboretum wynosi obecnie około 3500.

Szczególnie bogato reprezentowane są brzozy (Betula), suchodrzewy (Lonicera), topole (Populus), bzy-lilaki (Syringa), tawuły (Spiraea), drzewa i krzewy iglaste (jodły, świerki, sosny, cisy, żywotniki, jałowce i inne), a także forsycje, jabłonie, wiśnie, różaneczniki, żylistki, krzewuszki, magnolie, jaśminowce i inne.

Ta bogata kolekcja dendrologiczna powstała dzięki działalności kilku pokoleń rodziny Działyńskich, a jej założycielem był Tytus Działyński.

Teofila z Działyńskich Potulicka w poł. XVIII w. urządziła przy zamku park w stylu francuskim ze strzyżonymi żywopłotami, kamiennymi figurami zwierząt i wodotryskami. Kolejna przebudowa parku w latach 1826-1860 była prowadzona przez Tytusa Działyńskiego, który rozpoczął gromadzenie kolekcji drzew i krzewów na wzór podobnych obiektów w Anglii, we Francji i w Niemczech. Park został przebudowany w nowym wówczas stylu krajobrazowym zwanym też angielskim, który charakteryzuje się swobodnym układem grup drzew, rozległymi przestrzeniami łąk i dalekimi perspektywami. Park kórnicki do dzisiaj zachował wiele elementów takiej właśnie architektury ogrodowej.

Tytus Działyński, a następnie jego syn Jan Działyński sprowadzali do Kórnika nasiona i sadzonki licznych drzew i krzewów, najczęściej nie znanych wówczas w Polsce, ze szkółek i najbardziej znanych zakładów ogrodniczych w Anglii, we Francji, Holandii i Niemczech, wydatkując na ten cel poważne sumy. Szczególnie Jan Działyński w latach 1860-1880 zgromadził tu kolekcję liczącą około 1500 gatunków. Były to niewątpliwie najbogatsze zbiory dendrologiczne na ziemiach polskich i jedne z największych w Europie.

Jan Działyński jest także twórcą wspaniałego parku w Gołuchowie, gdzie również założył bardzo bogate arboretum z licznymi gatunkami obcych drzew i krzewów. Tytus i Jan Działyński tworzyli kolekcję drzew i krzewów w Kórniku z wyraźnym celem założenia tu wyższej szkoły leśnej i ogrodniczej. Po śmierci Jana Działyńskiego (1880 r.) Kórnik stał się własnością Władysława Zamoyskiego (1853-1924), który przed śmiercią przekazał dobra kórnickie wraz z bezcennymi zbiorami muzealnymi, biblioteką i parkiem narodowi polskiemu, tworząc Fundację “Zakłady Kórnickie”. Kolekcja dendrologiczna miała służyć, według woli fundatora, badaniom naukowym dla leśnictwa i ogrodnictwa.

Od 1926 r. “Ogrodami Kórnickimi”, bo tak wówczas nazywano park, szkółki i sady, kierował Antoni Wróblewski, wybitny dendrolog, ogrodnik i botanik. Odbudował on w krótkim czasie zaniedbany park i zgromadził kolekcję drzew i krzewów, która przed II wojną światową liczyła 3000 gatunków i odmian. Wprowadził pełną dokumentację kolekcji dendrologicznej i pomologicznej tak, że mogły być one wykorzystane do badań naukowych.

Powiększone zostały szkółki kórnickie, które znane były z produkcji szerokiego asortymentu rzadkich drzew i krzewów. Poprzez szkółki rozpowszechniono w kraju nowe lub mało znane drzewa i krzewy. Między innymi wprowadzone zostały do uprawy w Polsce takie gatunki jak: jodła koreańska (Abies koreana), żywotnik zachodni odm. złocista (Thuja occidentalis ‘Aurescens’), jodła Veitcha (Abies veitchii), kolkwicja chińska (Kolkwitzia amabilis), jabłonie purpurowe (Malus purpurea) i wiele innych.

W 1952 r. ówczesny Zakład Dendrologii i Pomologii został przejęty przez Polską Akademię Nauk. Arboretum Kórnickie jako integralna część tego Zakładu i ważna baza badań naukowych weszło w okres nowego i dynamicznego rozwoju. Powiększona została powierzchnia Arboretum, która wynosi obecnie 50 ha. Powiększone zostały kolekcje niektórych rodzajów, głównie krzewów ozdobnych (różaneczniki, wrzosy i wrzośce, jabłonie, bzy-lilaki, karłowate odmiany świerków) i drzew szybko rosnących (topole i wierzby).

Założona została nowa kolekcja dendrologiczna na terenie lasu doświadczalnego Zwierzyniec (na przeciwległym brzegu Jeziora Kórnickiego). Umieszczono tu kolekcję niektórych drzew iglastych (jodły) oraz krzewów z rodziny wrzosowatych (różaneczniki). Powstała w nowym miejscu kolekcja krzewów ozdobnych: jabłoni ozdobnych, bzów-lilaków, forsycji, tawuł i innych rodzajów.

W Arboretum Kórnickim rosną wspaniałe okazy rzadkich drzew i krzewów oraz liczne stare drzewa krajowe. Do najwspanialszych należą potężne buki, lipy, dęby, świerki, jodły, topole i wiązy i cisy.

Za najstarsze uznać należy stare lipy w głównej alei biegnącej od zamku w kierunku południowym. Liczą one około 300 lat. Wiek potężnego buka przy fosie otaczającej zamek szacuje się na 250 lat. Interesującym przykładem alei parkowej jest droga gęsto obsadzona lipami we wschodniej części Arboretum. Została założona około 1890 r. i zwana jest Aleją Generałowej Zamoyskiej (matka fundatora – Władysława Zamoyskiego).

Na szczególną uwagę zasługują także wspaniałe okazy obcych drzew posadzone w czasach Tytusa i Jana Działyńskich, a więc liczące 120-150 lat. Są to przede wszystkim czarne orzechy (Juglans nigra) w pobliżu zamku, miłorzęby (Ginkgo biloba) i kłęki kanadyjskie (Gymnocladus dioicus) – przy bramie wejściowej do zamku, cypryśniki błotne (Taxodium distichum) na łąkach w centralnej części arboretum, magnolie drzewiaste (Magnolia acuminata), liczne platany (Platanus acerifotia), przeorzechy (Carya laciniosa, C. cordiformis, C. ovata), jodły greckie (Abies cephalonica) i inne. Na ich bazie powstała ścieżka turystyczno-edukacyjna „Drzewa Świata” więcej TUTAJ

W arboretum znajdują się liczne tablice informacyjne z opisem najciekawszych roślin i liczne ścieżki edukacyjne, w tym Polana Edukacyjna.

W Arboretum odbywają się liczne imprezy związane z kwitnieniem poszczególnych grup roślinnych. Do tradycji weszły takie imprezy jak :
„Zwiastuny Wiosny” – w kwietniu
„Kwitnące magnolie” – w maju
„Dni liliaków” – w maju
„Dni azalii i różaneczników „ – w maju
„Barwy jesieni” – w październiku

Wszystkie te imprezy gromadzą w kolejnych latach coraz większe rzesze osób spragnionych kontaktu z przyrodą i widoku pięknych, kwitnących roślin, patrz TUTAJ

Więcej o Arboretum czytaj TUTAJ

Opracowano na podstawie informacji zamieszczonych na stronie Arboretum

zdjęcia Renata Krochmal