W kosmetyce wykorzystywane są płatki róż stulistnych i damasceńskich, większość kwitnących tylko raz (róże letnie), przez kilka tygodni, na przełomie czerwca i lipca, chociaż są też róże damasceńskie powtarzające kwitnienie tzw. róże jesienne.
Są to róże bardzo zdrowe i bardzo mocno pachną, a ich odurzający zapach każdemu kojarzy się z typowym zapachem „róży”, przy czym zapach róży damasceńskiej jest najbardziej ceniony przez kosmetologię, zwłaszcza odmiany ‘Kazanlik’ syn.’Trigintipentala’ (trzydziestopłatkowa). Ta bułgarska róża olejkowa jest najczęściej wykorzystywana w kosmetykach, gdyż jej płatków wytwarza się atar, czyli olejek różany. Od wieków uprawiana jest w Dolinie Róż w Bułgarii, w rejonie miasta Kazanłyk (kazan oznacza kocioł, gdyż miasto słynie z ich produkcji, oprócz oczywiście róż). Odbywa się tu corocznie Festiwal Róż (pierwszy Festiwal odbył się w 1903 r.) i jest to wielkie święto tego regionu, gdyż olejek różany sprzedaje się znakomicie.
Wielkie uprawy pokrewnych odmian R.damascena są także w Turcji (Isparta, Burdur), Indiach (rejon Uttar Pradesh), Iranie i Syrii. Natomiast ‘Rose de Mai’ będąca hybrydą R.gallica L i R.centifolia L uprawioana jest w południowej Francji, Włoszech i Maroku.
Olejek zlokalizowany jest głównie na powierzchni płatków, dlatego zbiory wykonywane są ręcznie, wcześnie rano, nawet przed wschodem słońca, aby listki nie odparowały olejku, bezpośrednio po zbiorze poddawane są podwójnej destylacji z parą wodną. Jednocześnie, w procesie destylacji, powstają olejek różany i woda różana. Dawniej proces destylacji był pojedynczy, gdy w naczyniu zbierały się razem woda różana i olejek, który po odstaniu, jak to tłuszcz, zbierał się na górze, zaś woda różana pozostawała na dole naczynia.
Z jednego hektara plantacji zbiera się 3-5 t. kwiatów (zbiera się całe kwiaty, nie tylko płatki), z których otrzymuje się 1-2 kg olejku. Bułgaria i Turcja są obecnie głównymi producentami olejku różanego na świecie (łącznie 90% światowej produkcji). Od 2014 r. olejek różany zyskał status regionalnego wyrobu bułgarskiego, chronionego prawem.
Już antyczni Grecy cenili te róże, gdyż były dla nich symbolem piękna i bogini Afrodyty – bogini miłości, kwiatów i piękna. Intensywny zapach róż damasceńskich był też ceniony w świecie islamu, który wykazywał wielkie zapotrzebowanie na wodę różaną, która miała właściwości oczyszczające, a później na olejek różany. Ten ostatni, od stuleci zaliczany jest do najszlachetniejszych i najdroższych produktów zapachowych.
Olejek może być używany jest jako „samodzielne” perfumy lub pełnić rolę utrwalacza najlepszych perfum na świecie. Pierwsza bułgarska fabryka perfumeryjna, wykorzystująca tutejszy olejek różany, powstała w Płowdiwie w 1892 roku. Obecnie bułgarski olejek różany jest składnikiem wielu gatunków francuskich perfum, m.in. Chanel N°5. Również japoński przemysł kosmetyczny nie pozostaje w tyle za Chanel czy Dior – słynna japońska marka Shiseido stworzyła na bazie bułgarskiego olejku całą linię kosmetyków „Rosarium”. Także polskie firmy kosmetyczne sięgają po ten składnik, szukając naturalnych i uznanych od wieków składników i marki Bielenda, Lirene, Tołpa wypuszczają serie kosmetyków, gdzie nutą przewodnią jest róża.
Tak pozostało do dziś, chociaż pojawiło się mnóstwo nowych składników kosmetyków, a jednak ciągle w składzie proponowanych przez firmy kosmetyczne linii produktów znajdziemy wodę różaną i olejek różany. Zachwycają swoim zapachem i właściwościami kobiety wszystkich epok.
Woda różana, bogata w cenne składniki witamin z grupy B oraz C, A i E, doskonale sprawdza się w pielęgnacji wszystkich rodzajów skóry, a w szczególności cery wrażliwej, suchej i trądzikowej. Ma działanie łagodzące, delikatnie ściągające, oczyszczające i odmładzające.
Jak zrobić domową wodę różaną?
Wodę różaną można kupić w drogeriach, ale z łatwością przygotujemy ją również samodzielnie. Potrzebujemy jedynie 3-4 garście świeżych (czystych) płatków róży oraz wodę destylowaną.
Płatki zalewamy wodą destylowaną (aby były przykryte) i gotujemy przez około 10 minut. Następnie odstawiamy do wystygnięcia, później odcedzamy płatki, a wodę przelewamy do buteleczki. Tonik różany przechowujemy w lodówce (będzie dobry do stosowania przez miesiąc).
PTR
